Kulturalny lodowiec w mieście

Kiedy kilka lat temu pierwszy raz znalazłam się w Oslo, było tuż po piątej rano. Wysiadłam na dworcu Oslo Sentralstasjon z pełnym determinacji postanowieniem, że najpierw – mimo bardzo wczesnej pory – muszę zobaczyć budynek Narodowej Opery i Baletu, o którym tyle słyszałam i czytałam. Nagrodzony w 2009 roku prestiżową nagrodą Miesa van der Rohe szybko rozsławił architektoniczne atelier Snøhetta i norweską architekturę.

Z dworca do opery jest niedaleko, więc ruszyłam pieszo. Słońce mocno już świeciło (pod koniec maja w Oslo wschód jest po czwartej rano), kiedy mrużąc oczy, zobaczyłam lśniącą w promieniach zjawiskową, śnieżnobiałą bryłę przypominającą wierzchołek lodowca, który wpłynął do fiordu. Wrażenie było niesamowite! Istna geomimikra! Dlaczego geomimikra? Bo budynek wpisuje się w intrygujący nurt współczesnej architektury, która naśladuje geologiczne formy i procesy, stając się krajobrazowym continuum. Architektom z pracowni Snøhetta udało się urzeczywistnić programowy zamiar wkomponowania architektonicznej bryły w otaczający krajobraz półwyspu Bjørvika i fiordu Oslofjord.

Białym włoskim marmurem z Carrary pokryto dach, który spływa ku wodom fiordu, tworząc rodzaj agory dostępnej dla wszystkich – nie tylko dla melomanów czekających na wejście na koncert, ale także dla wygrzewających się na słońcu lokalsów, szalejących na deskach skaterów, przytulających się randkowiczów, rowerzystów czy turystów zwabionych sławą budynku. Ten odniósł spektakularny sukces nie tylko jako znakomity przykład szczytowych możliwości sztuki architektonicznej, lecz także zadziałał jako fenomenalne dzieło sztuki publicznej. Mieszkańcy Oslo po prostu pokochali to miejsce. Szklana piętnastometrowa fasada nad foyer w dzień wygląda jak cienka topniejąca tafla lodu, w nocy zaś rozbłyskuje smugami sztucznego światła, które płynie z oświetlonego wnętrza. Projektanci zadbali również o znakomitą akustykę wnętrza, stosując specjalnie profilowane elementy z drewna dębowego. Nawet kształt balkonów i sufitu w głównej sali koncertowej nie jest bez znaczenia dla emisji dźwięku. Budynek ma też ważne zaplecze techniczne, tak zwaną fabrykę, gdzie przygotowuje się scenografie, szyje kostiumy, odbywa próby. Ale gmach jest również swoistą galerią najnowszej sztuki. W foyer Olafur Eliasson stworzył instalację Inna ściana, a gobelinowa kurtyna w sali koncertowej, odtwarzająca zdjęcie zmiętej aluminiowej folii, jest dziełem amerykańskiej artystki Pae White. Na zewnątrz budynku na wodzie umieszczono stalowo-szklaną rzeźbę włoskiej artystki Moniki Bonvicini Ona kłamie, dla której inspiracją stał się słynny, niezwykle nastrojowy obraz Caspara Davida Friedricha Morze lodu.








Wystawa Współczesna architektura norweska 2005–2010, przygotowywana we współpracy z Muzeum Architektury w Oslo, prezentowana była w galerii MCK w 2012 roku.